Wykłady

Naszą specjalnością stały się wykłady historyczne, które z czasem zyskały wierną publiczność.
Z dużym uznaniem spotkały się cykle spotkań „Srebrny wiek Rzeczypospolitej”, „Wieki niezupełnie ciemne”, „Romantyzm, czyli inna nowoczesność” oraz „Nisko między wojnami”. Zrealizowaliśmy je z zespołem pasjonatów i działających lokalnie historyków. Wykłady miały charakter otwarty, były skierowane do młodzieży i osób dorosłych. Formuła się sprawdziła, zatem z pewnością pojawią się nowe cykle tematyczne.

Do udanych inicjatyw trzeba zaliczyć spotkania dla najmłodszych mieszkańców, poświęcone etnografii regionu. W realizacji cyklu „Mała akademia tradycji” wspierał nas zespół edukatorów z Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. W przyszłości zechcemy przygotować kolejne ciekawe oferty dla dzieci w wieku szkolnym.

Oprócz wspomnianych już inicjatyw Niżańskie Centrum Historii i Tradycji organizuje okazjonalnie prelekcje, debaty, wykłady i spotkania okolicznościowe. Jesteśmy otwarci, zapraszamy do współpracy – chętnie gościmy w naszych progach realizatorów przedsięwzięć wpisujących się w specyfikę działania naszej placówki. 

OBRAZY MÓWIĄ [2024]

Aktualnie realizujemy nowy cykl wykładów poświęcony historii sztuki. To propozycja dla miłośników sztuk pięknych i tych, którzy chcą rozpocząć nową przygodę intelektualną. Pasjonaci historii sztuki będą snuć refleksje na temat wybranych zagadnień, odkrywając przy tym tajemnice mistrzów pędzla. Dokonując interpretacji obrazów, przybliżą słuchaczom kontekst historyczny, zwrócą uwagę na ukryte kody i detale decydujące o ich wymowie. W role wykładowców wcielą się Marcin Folta i Tomasz Żbik. Erudycja, rzeczowość i poczucie humoru prelegentów gwarantują rozrywkę kulturalną na najwyższym poziomie.

26.01.2024   „Między sacrum i profanum, czyli wojna postu z karnawałem”

16.02.2024   „Twarze śmierci”

23.02.2024   „Mit jak malowany”

08.03.2024   „Kobieto, ty wieczna czy wietrzna istoto?”

22.03.2024   „Biblia pauperum”

12.04.2024   „Kuszące zło, estetyczna brzydota”

26.04.2024   „Wsi spokojna, wsi wesoła?”

10.05.2024   „Loty wyobraźni – fantastyczne krainy, fantastyczne istoty”

ZREALIZOWANE CYKLE TEMATYCZNE

NISKO MIĘDZY WOJNAMI [2023]

Jedną z form aktywnego udziału w obchodach jubileuszu 90-lecia nadania Nisku praw miejskich był cykl wykładów pt. „Nisko między wojnami”. W jego ramach odbyło się pięć spotkań, podczas których regionaliści i pasjonaci historii opowiadali o losach naszego miasteczka oraz jego mieszkańców w okresie międzywojennym. Swoją wiedzą na ten temat podzielili się prelegenci: Ewa Krzyżek, dr Konrad Krzyżak oraz Jacek Siembida. Uczestnicy spotkań mogli posłuchać o tym, jak Nisko podniosło się ze zniszczeń, które przyniosła ze sobą I woja światowa, jak kształtowała się administracja w Nisku i jak wyglądało życie codzienne w Nisku w dwudziestoleciu międzywojennym. Dowiedzieliśmy się też jakie nadzieje żywili mieszkańcy Niska w związku z budującym się Centralnym Okręgiem Przemysłowym.

Cykl wykładów „Nisko między wojnami” to element projektu „Czas odbudowy i wielkich zmian”, realizowanego przez Niżańskie Centrum Kultury „Sokół” w ramach programu „Patriotyzm jutra”.

  1. „Odbudowa Niska po wielkiej wojnie” [E. Krzyżek]
  2. „Wokół administracji w Nisku. Wybrane zagadnienia z przełomu XIX i XX wieku” [K. Krzyżak]
  3. „Życie codzienne w Nisku w okresie między wojennym” [J. Siembida]
  4. „Wielkie szanse i nadzieje. Narodziny COP” [J. Siembida]
  5. „Okoliczności podniesienia gminy Nisko do rzędu miast” [J. Siembida]

ROMANTYZM, CZYLI INNA NOWOCZESNOŚĆ [2022/2023]

Cykl wykładów „Romantyzm, czyli inna nowoczesność” był podróżą w czasie do pierwszej połowy XIX wieku. W ciągu siedmiu niebanalnych spotkań debatowano m. in. na temat wolności, równości i braterstwa, poruszono kwestie higieny oraz tego, co i jak serwowano w XIX-wiecznej kuchni. Mówiono również o kulturze, obyczajowości i sprawach społecznych w czasach, które ukształtowały naszą współczesność. Spotkania prowadzili historycy, miłośnicy regionu, znawcy tematu: Marcin Folta, Konrad Krzyżak, Jacek Siembida, Tomasz Żbik.

  1. Wolność, równość i braterstwo. Narodziny współczesnego świata [K. Krzyżak, T. Żbik]
  2. Ogniem i wodą. Wokół kuchni i higieny XIX wieku [M. Folta, T. Żbik]
  3. Trzej wieszcze i ktoś jeszcze. Mickiewicz, Słowacki, Krasiński – kapłani tożsamości narodowej [M. Folta, T. Żbik]
  4. Na reliktach świata królewskich folwarków. Obraz Niska i okolic w początkach XIX wieku [k. Krzyżak, J. Siembida]
  5. Gdy rozum śpi. Rzecz o zjawiskach nadprzyrodzonych i śmierci w romantyzmie [M. Folta, J. Siembida]
  6. Romantyczny sznyt w malarstwie i modzie [M. Folta, T. Żbik]
  7. „Od propinacji do rabacji” w cieniu pańszczyzny [K. Krzyżak, T. Żbik]

„SREBRNY WIEK RZECZYPOSPOLITEJ”  [2019/2020]

„Srebrny wiek Rzeczypospolitej” – to cykl niebanalnych spotkań z historią Polski i naszego regionu, wypełnionych opowieściami, prezentacjami, anegdotami i dyskusjami na temat ważnych wydarzeń, wybitnych postaci, kultury i spraw życia codziennego w XVII wieku. Spotkania prowadzili historycy, miłośnicy regionu, znawcy tematu. Do udziału w przedsięwzięciu zaproszenie przyjęli: dr Konrad Krzyżak, Tomasz Żbik, Marcin Folta, Jacek Siembida. Cykl składał się z ośmiu spotkań, na których poruszano następujące tematy:

  1. Bitwa pod Niskiem [K. Krzyżak, J. Siembida, T. Żbik]
  2. Mityczny sarmatyzm.  Codzienność, obyczaje,  sztuka w sarmackiej Rzeczpospolitej. [M. Folta, T. Żbik]
  3. Stefan Czarniecki. Portret  człowieka i dowódcy. [J. Siembida, T. Żbik]
  4. Nurt sarmacki i dworski w literaturze [M. Folta, T. Żbik]
  5. Rzeczpospolita wielokulturowa [K. Krzyżak, T. Żbik]
  6. Gospodarka w XVII w. [K. Krzyżak, J. Siembida]
  7. Wojny i wojskowość w XVII w. [K. Krzyżak, T. Żbik]
  8. XVII wiek od kuchni [M. Folta, T. Żbik]

„WIEKI NIEZUPEŁNIE CIEMNE” [2020/2022]

„Wieki niezupełnie ciemne” – to cykl wykładów historycznych, podczas których snuto opowieści i dyskutowano na temat ważnych zjawisk, postaci, kultury, codzienności w wiekach średnich. W rolę ekspertów wcielili się historycy, miłośnicy regionu, znawcy tematu: Marcin Folta, Konrad Krzyżak, Jacek Siembida, Tomasz Sudoł, Tomasz Żbik. Zrealizowano osiem spotkań poświęconych tematom:

  1. Rozwój osadnictwa na Ziemi Niżańskiej [J. Siembida, T. Sudoł]
  2. Na styku kultur. Różnorodność etniczna i kulturowa w średniowieczu [K. Krzyżak, T. Żbik]
  3. Średniowieczne wzorce osobowe [M. Folta, T. Żbik]
  4. Technologie i wynalazki wieków średnich [Jacek Siembida, T. Żbik]
  5. Blaski i cienie średniowiecza [J. Siembida, T. Sudoł]
  6. Wokół ciała w średniowieczu [M. Folta, T. Żbik]
  7. Sztuka wojenna wieków średnich [K. Krzyżak, T. Sudoł]
  8. Sprawy ostateczne w średniowieczu [M. Folta, K. Krzyżak]

„MAŁA AKADEMIA TRADYCJI” [2022]

Pod hasłem „Mała akademia tradycji” krył się cykl spotkań z kulturą regionu dla dzieci. Zrealizowaliśmy je we współpracy z Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Celem spotkań było przybliżenie dzieciom lokalnych tradycji i kultury ludowej. Uczestnicy zapoznali się z regionalnymi tradycjami, wiejską modą, zdobnictwem, elementami krajobrazu kulturowego, dawnymi wiejskimi zabawami i zabawkami. Spotkania poprowadzili edukatorzy z Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Istotną częścią zajęć były działania praktyczne. Powodzeniem cieszyły się warsztaty skrobanie pisanek, przebieranki w dawne stroje, warsztaty bibułkarskie, dawne gry i zabawy. W zajęciach wzięli udział uczniowie ze szkół podstawowych z terenu gminy Nisko. W sumie zorganizowano osiem spotkań ujętych w cztery bloki tematyczne:

  1. Zwyczaje wielkanocne Lasowiaków. Prelekcja, warsztaty skrobania pisanek. 
  2. Dawna wiejska moda. Prelekcja, pokaz strojów ludowych, przebieranki w dawne stroje.
  3. Kapliczki i krzyże przydrożne regionu. Prelekcja, warsztaty bibułkarskie.
  4. O zabawkach i zabawach wiejskich dzieci. Prelekcja, pokaz drewnianych zabawek, dawne gry i zabawy.

PRELEKCJE, DEBATY, WYKŁADY I SPOTKANIA OKOLICZNOŚCIOWE:

  • Otwarta debata „Porozmawiajmy o Niepodległej” [2018]
  • Literacka schadzka w urodziny J.M. Gisgesa [2018]
  • Spotkanie upamiętniające Żołnierzy Wyklętych związanych z Niskiem [2019]
  • Spotkanie „Nasi Sprawiedliwi” [2019]
  • Spotkanie z Tomaszem Sudołem „Powiat Nisko w czasie I wojny światowej” [2019]
  • Spotkanie z nadsańskimi mistrzami teatru (z MDK Stalowa Wola)  [2019]
  • Wieczór wspomnień „Wybitni mieszkańcy i zasłużeni dla miasta Nisko” [2021]
  • Prelekcja „Śladami naszych przodków – poszukiwanie rzeczy codziennego użytku Rudniczan z okresu XIX i początku XX w.” [2021]
  • Wykład prof. Andrzeja Nowakowskiego „Dzieje Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego Sokół” [2021]
  • Spotkanie „Śladami Żołnierzy Wyklętych na terenie powiatu niżańskiego” (z RCEZ) [2022]
  • Debata poświęcona relacjom Polska – Ukraina – Rosja [2022]
  • Spotkanie z autorkami publikacji „Kościuszko z Machowa i inni. Antologia godek lasowiackich” (z MDK Stalowa Wola) [2022]
  • Prelekcja nt. Podoficerskiej Szkoły Piechoty dla Małoletnich nr 3 w Nisku i bitwy pod Anglią [2023]
  • Spotkanie autorskie z autorami publikacji „Zarys dziejów Niska” [2023]